گیاه تاجریزی بصورت خودرو در بسیاری مناطق جهان میرود.میوه های آن بصورت خوشه ای هستند و بسیار پر آب و پر از هسته های ریز میباشد و به دو رنگ نارنجی و سیاه وجود دارد. تاجریزی به انگور توره یا انگور شغال نیز معروف است.
طبيعت تاجريزي، بسيارسرد و خشك است.
اين گياه، كاهنده تب، بندآورنده خون، ضدّ درد، مُسكن، مُليّن، مُدر، مُعرّق، مخدّر، ضدروماتيسم، ضدسرفه و ضدآسم است.
خوردن مقدار كمي از ميوه رسيده و تازه آن براي رفع يبوست، مناسب است.
براي بهره‌برداري از اين گياه، مصرف روزانه سه‌مرتبه از دو تا چهار گرم خشك‌شده آن به‌صورت دم‌كرده، توصيه شده است.
ميوه خشك‌شده تاج‌ريزي‌هاي رنگين (زرد، نارنجي و قرمز)، يكي از اقلام دارويي معروف "جوشانده يا خورده‌جوشانده" است كه معمولاً همراه با پرسياوش، گل زوفا، گل بنفشه، ختمي خبازي، عناب و سپستان مورد استفادة فراوان قرار مي‌گيرد. اين داروي تركيبي، در طب سنتي بسيار رايج است و به عنوان تب‌بُر، مُسكّن و مُليّن، به‌خصوص براي كودكان به كار مي‌رود.
برگها و سرشاخه‌هاي گُل‌دار اين گياه، سمّي محسوب مي‌شود و در مواد مختلفي اغلب به صورت استعمال خارجي استفاده مي‌گردد.
كُمپرس دم‌كرده و بخور خشك‌شده آن، براي زكام، آب‌ريزش شديد و سردرد، مفيد است.
همچنين ماليدن جوشانده آن، براي تسكين كوفتگي و ضرب‌ديدگي عضلات و رفع برخي خارش‌ها مناسب است.
له‌شدة برگ و سرشاخه‌هاي گلُ‌دار تازة آن، به صورت استعمال خارجي براي ازبين‌بردن ورم‌هاي گرم، تسكين دردهاي روماتيسمي و مفصلي، سوختگي‌هاي ناشي از آتش، زخم آبله، ورمها و دردهاي سرطاني، سودمند است.
احتياط به علت وجود ماده سمي سولانين در اين گياه
مصرف آن بايد به مقدار كم و در بازه زماني كوتاهي صورت گيرد. سمّيت آن در برگها و سرشاخه‌هاي گُل‌دار، بيشتر است؛ لذا در مصرف بيش از حد مجاز آن بايد جانب احتياط را مراعات كرد
در مناطق خاور دور براى تخم تاجريزى سياه و سرشاخه هاى گلدار تاجريزي يک نوع خواص قايل هستند.
تاجريزي براى اسهال خونى نافع است و هجوم خون در يک عضو را از بين میبرد و پراکنده مى کند .
تاجريزي براى التيام زخم گلو و عفونت چرکى نرمه بند دور انگشتها که به نام بيمارى ويتلا شناخته مى شود، مفيد است .
در هند از ريشه گياه تاجريزي براى نرم کردن سينه و از برگهاى خشک تاجريزي براى تسهيل در تخليه مزاج و از ميوه تاجريزي به عنوان مسهل و مليّن استفاده مى شود .
در اندونزى از عصاره ميوه رسيده تاجريزي براى معالجه زخم چشم مرغان استفاده مى شود
در فيليپين برگهاى له شده گياه تاجريزي را روى ورم و تاول هاى پوست مى گذارند و از تنطور برگها تاجريزي براى تسکين دردهاى عصبى استفاده مى شود
تاجريزى سياه از نظر طبيعت طبق رأى حکماى طب سنتى خيلى سرد و خشک است.
در موارد مختلف اغلب از استعمال خارجى تاجريزي استفاده مى شود.
ضماد ساييده برگ تاجريزي براى سردرد، ورم پرده دماغ و کمپرس دمکرده تاجريزي و بخور تاجريزي براى زکام، نزله و سردرد مفيد است.
تهيه دمکرده براى کمپرس:
50 گرم برگ خشک تاجريزى سياه را با 50 گرم پوست کوکنار مخلوط کرده در 1000گرم آب جوش به مدت يک ساعت دم مىکنند و سپس صاف مىکنند و روى عضو میگذارند.
بیست گرم برگ و سرشاخه گلدار خشک تاجريزي را در صد گرم آب میجوشانند. اين جوشانده براى ضربديدگى و کوبيدگى اعضا مفيد است و همچنين براى تسکين خارش عضو تناسلى زنان آن را بر روى عضو مى مالند.
ميوه تاجريزي را به مقدار محدود مى خورند، ولى برگهاى تاجريزي سمّى است و قابل خوردن نيست.
به هرحال چه ميوه و چه برگ و ساير قسمتهاى گياه بايد در حد مجاز و با احتياط و با نظر کارشناس گياهدرمانى و پزشک مصرف شود.
خواص درمانى:
آب دمکرده آن را بنوشيد.
براى درمان اسهال خونى مفيد است، هجوم خون در يک عضو را پراکنده مىکند و از بين مىبرد،
براى التيام زخم گلو و عفونت چرکى نرمه بند دور انگشتها که به نام بيمارى ويتلا شناخته مىشود مفيد است.
برگ تاجريزى سياه خواص درمانى:
1- خشک آن را بکوبيد و کمى بخوريد، براى تسهيل در تخليه مزاج مؤثر مىباشد.
2- ضماد کوبيده آن براى تسکين سردرد و ورم پرده دماغ نافع است.
3- پنجاه گرم برگ و سرشاخههاى گلدار آن را در يک ليتر آب بجوشانيد و ضماد کنيدبرای تحليل ورمهاى ظاهرى، ورمها و دردهاى سرطانى، درمان سوختگى از آتش، تاولها و زخم آبله، درمان ضربديدگى و کوبيدگى اعضاء، تسکين خارش عضو تناسلى زنان، تسکين دردهاى رماتيسمى و دردهاى مفصلى حاد مؤثر مىباشد.
4- پانزده گرم خشک آن را با 15 گرم پوست کوکنار در يک ليتر آب جوش يک ساعت دم کنيد. کمپرس دمکرده آن و بخور آن براى درمان زکام و نزله و تسکين سردرد مفيد است.
5- ماليدن تنطور آن به موضع براى تسکين سردرد و ورم پرده دماغ نافع است.
6- صد گرم از آن را در دويست گرم روغن زيتون يک هفته بخيسانيد و هر روز به صورت کمپرس بماليد، سودا را درمان مىکند.
ريشه گياه تاجريزى سياه خواص درمانى:
آب جوشانده آن را کمکم به مرور بنوشيد.براى نرم کردن سينه مفيد میباشد.
1- آن را بخوريد. ملّين و مسهل است، مخدّر، خوابآور و برطرفکننده عطش مفرط مىباشد.
2- نوشيدن آب جوشانده آن يا خوردن مقدارى از تازه آن فشارخون را پايين مىآورد.
3- تازه آن را له کنيد و ضماد نماييد. خارش بدن را تسکين مىدهد.
4- کمى از خشک آن را در سر چپق يا پيپ يا سر قليان بريزيد و آتش بزنيد و دود آن را پاى دندان نگه داريد. دندان دردى که از گرمى و حرارت باشد ساکت میشود.
5- آن را با عدس به اندازه مساوى بجوشانيد و با آب نيمگرم آن قرقره کنيد. ديفترى را درمان مىکند.
6- آن را بخوريد و بر فضيب هم بماليد از احتلام زياد جلوگيرى مىکند.
7- خشک آن را با دانه هايش نرم بساييد و بخوريد. قی آور است.
سنگ کليه و مثانه و مجارى ادرار را دفع میکند.
8- تازه آن را له کنيد و بر ورمهاى گرم مزاج بماليد. ورم را تحليل میبرد و اگر بر روى معده بماليد ورم و التهاب معده را برطرف مىسازد، اگر روى ورم مقعد ماليده شود بهبودى حاصل مىیگردد.
برخی دیگر از خواص درمانى تاجریزی یا انگور توره
اگر کوبيده آن را از 5/ 0 تا 8 گرم بخوريد و يا 2 تا 120 گرم از نيم کوبشده آن را در يک ليتر آب بجوشانيد تا آب آن به نصف برسد و 8 تا 30 گرم آب آن را بنوشيد.
(از کمترين مقدار شروع کرده و هر روز مقدار آن را افزايش دهيد تا به بيشترين مقدار ذکرشده برسد) خواص زير را خواهد داشت ولى اگر عوارضى نظير تهوع و سرگيجه شروع شد مصرف را قطع نماييد.
براى درمان رماتيسم مفصلى و بيمارى قلب نافع است،
به عنوان ضد اسپاسم در موارد آسم و سياه سرفه مصرف مىشود،
مخدر و محلل و مدر است،
ترشحات غدد را افزايش میدهد،
در موارد التهابهاى شديد پوستى و خنازير مصرف مىشود،
خون را تصفيه میکند.
در ضمن اگر مبتلا به اسهال يا سرگيجه يا ميگرن هستيد، دوز دارو بايد به نصف برسد.
آن را بخوريد. مدرّ و معرّق است،
براى درمان بيماريهاى پوستى و جرب(کچلی) و جذام و ناراحتیهاى سفليسى و رماتيسم مزمن و بزرگشدگى کبد نافع است
خواص ترب سیاه
خواص شیرین بیان (متک)
خواص سنبل الطیب
خواص گیاه بومادران