زعفران یکی از ادویه های مشهور و معطر ایرانی بشمار می رود که از جمع اوری پرچمهای گل زعفران و خشک کردن آنها بدست می آید و در انواع غذاها و شیرینی ها بعنوان طعم دهنده استفاده میشود. از نظر طب سنتی طبیعت زعفران گرم است و روی دستگاه تناسلی اثر میگذارد.
زعفران موجب كاهش چربي و كلسترول خون مي گردد.
زعفران در درمان بيماري آسم، بيماريهاي پوستي، بيماري هاي چشم، عفونت ادراري، يرقان، پيش انداختن قاعدگي، رفع نفخ شكم ، درمان معده درد و درمان کم خوني استفاده مي شود.
زعفران به هضم غذا کمک مي کند و تقويت کننده معده مي باشد و به عنوان مسکن عمل میکند.
زعفران ضد افسردگي است
مصرف زعفران در پيشگيري از بروز افسردگي موثر است.
بر اساس تحقيقات امروزي نيز نتيجه گرفته شده است که زعفران داراي خواص ضد افسردگي است و اين در حالي است که بر اساس طب سنتي به زعفران خواص فرح بخشي و خنده آوري نيز نسبت داده اند
زعفران افزايش دهنده تمرکز حواس است و در پيشگيري از آلزايمر و پارکيسون موثر مي باشد
زعفران در درمان دردهاي عصبي و کم خوابي موثر مي باشد.
زعفران عامل پيشگيري از کاهش ديد در سالخوردگي است
بر اساس تحقيقات مرکز دانشگاهي ايتاليا زعفران در تنظيم کارکرد سلولهاي بينايي موثر است و سلولهاي بينايي را در مقابل آسيبها محافظت مي کند و از پيشرفت بيماريهاي چشم جلوگيري مي کند و موجب احياي سلولهاي آسيب ديده چشم مي شود.
زعفران در درمان اختلالات لکه زرد شبکيه که در سنين سالخوردگي ايجاد مي شود موثر است.
مصرف زعفران در رژيم غذايي از پيشرفت بيماريهاي ژنتيک چشم جلوگيري مي کند و به همين علت مصرف متعادل آن به سالخوردگان و افراد مبتلا به بيماري هاي چشم توصيه مي شود.
خواص ضد سرطاني زعفران
زعفران خواص ضد سرطاني دارا مي باشد و به عنوان يك داروي ضد تومور و جمع كننده راديكالهاي آزاد عمل مي‌كند.
بر اساس تحقيقات پزشکي ثابت شده است که مواد آنتي اكسيدان موجود در زعفران خواص ضد سرطاني دارا مي باشند.
بر اساس نتايج اين بررسي بنظر مي رسد که استفاده از زعفران، از بروز توالي هاي ژني سرطان زا جلوگيري مي كند و در ترميم مولكول هاي دي ان اي آسيب ديده تاثير بسزايي دارد.
مضررات مصرف بي رويه زعفران:
مصرف بي رويه زعفران مضر مي باشد و باعث استفراغ، كاهش ضربان قلب، خون ريزي از بيني، خون ريزي از پلك ها و لب و موجب سر گيجه، بي حالي، زردي پوست و عوارض خطرناك ديگر مي شود که اين عواقب حتي مي تواند منجر به مرگ شود.
زعفران عامل سقط جنين و يا برطرف کننده سخت زايي :
خوردن زعفران در زمان حاملگي، شخص را براي زايمان آسان آماده مي کند.
بر طبق پژوهشها مصرف زعفران در دوران بحراني بارداري يعني سه ماه اول که دوران تشکيل اندام‌هاست ميتواند به جنين صدماتي وارد نمايد.
مصرف زعفران در سه ماه اول حاملگي باعث افزايش هورمون پروستاگلاندين در رحم شده و اثرتحريکي مستقيم روي عضلات صاف رحم دارد و در نتيجه احتمال سقط جنين را به همراه دارد اما مصرف متعادل آن پس از سه ماه اول دوران بارداري مفيد است و مادر را براي زايمان آسان آماده مي کند.
زعفران موجب خاصيت ارتجاعي در نسوج رحم مي گردد و زايمان را آسانتر مي سازد.
زعفراني که پس از سه ماه اول حاملگي مصرف شده است تاثير خود را چند ساعت قبل از زايمان با شروع شدن درد و با دريافت عصبي گيرنده هاي درد و توليد هورمون پروستاگلاندين که درهنگام وضع حمل باعث انقباض ماهيچه هاي ديواره رحم مي‌شوند و اثرتحريکي مستقيم روي عضلات صاف رحم و اثر شل کنندگي سرويکس دارد مي گذارد بنابراين با مصرف صحيح زعفران ميزان پروستا گلاندين در رحم در زمان تولد نوزاد را افزايش داد و از سخت زائي جلوگيري کرد.
مقدار مناسب و مجاز مصرف زعفران در ماه
مصرف سه گرم زعفران براي هر نفر در ماه بسيار سالم و سودمند مي باشد و مصرف بيش از 5 گرم آن براي هر نفر در ماه مضر مي باشد.
اما مصرف 5 گرم زعفران در يك وعده غذائي مي تواند منجر به مرگ انسان گردد.
نگهداري از زعفران
زعفران را بايد دور از نور و رطوبت نگهداري کرد زعفران را درظروف شيشه اي يا فلزي دربسته نگهداري نماييد. توجه داشته باشيد اسانس زعفران قابل تبخير شدن است، بنابر اين درب ظرف زعفران را ببنديد درصورت باز ماندن درب ظرف زعفران اثرات داروئي و کيفيت آن كاهش مي يابد.
مصارف زعفران :
زعفران به مواد غذايي عطر و رنگ مخصوص مي دهد و به همين جهت از زعفران در صنايع غذايي مانند سوسيس سازي، در شيريني سازي مانند تهيه پودرهاي کيک، در داروسازي مانند داروهاي ضد افسردگي، در نساجي مانند رنگ کردن پارچه هاي ابريشمي، در توليد مشروبات الکلي و غير الکلي بعنوان طعم دهنده طبيعي و در صنايع لبني و غيره استفاده مي شود.
جذب حداکثر مواد مغذي
چيني‌ها بر اين باورند که مصرف به اندازه زعفران به همراه موادغذايي در يکي از وعده‌هاي غذايي ميتواند تاثير زيادي در بهبود جريان گردش خون در بدن داشته باشد. به اين ترتيب اعضاي خانواده با خوردن زعفران در کنار غذا با بهبود و تسهيل جريان گردش خون در بدن قادرند بيشترين موادمغذي موجود در غذا را به سلولهاي مختلف در نقاط مختلف بدن برسانند و جذب مواد مغذي را افزايش دهند.
تسکين دردهاي دوره قاعدگي
درمانگران چيني با تجويز زعفران براي خانم‌هايي که از دردهاي دوره‌هاي ماهانه اعتراض دارند، به کاهش دردهاي دوره ماهانه آنها کمک مي‌کنند. مصرف اين گياه دارويي به‌صورت شربت يا در کنار غذا به دليل خواص ضددردي که دارد موجب کاهش دردهاي قاعدگي به‌ويژه در خانم‌ها و دختراني است که خونريزي دوران قاعدگي آنها به تعويق افتاده است.
افرادي که پس از تصادف يا وارد آمدن ضربه‌اي به بدن‌شان دچار تورم و درد بدن مي‌شوند، مي‌توانند با مصرف زعفران در کنار غذا يا به‌صورت شربت به کاهش ميزان تورم ناشي از ضربه و بهبود دردهاي‌شان کمک کنند.
علاوه بر اين زعفران به‌دليل خواص نشاط‌بخشي که دارد علاوه بر بهبود جريان گردش خون که در نهايت منجر به تسکين و بهبود درد و کاهش تورم بيمار ميشود ميتواند روحيه بيمار را نيز تحت‌تاثير قرار داده و به لحاظ روحي او را قوي کرده و به شرايط عادي بازگرداند.
در حقيقت مصرف زعفران براي اين افراد علاوه بر برطرف کردن نگراني بيمار، ترس او را نيز بر طرف ميکند.
ميزان مجاز مصرف زعفران در روز براي افراد يک تا 3 گرم است. بنابراين خانم‌هاي خانه بايد دقت داشته باشند که براي تهيه غذا در وعده‌هاي غذايي تنها تا 3گرم اجازه استفاده از زعفران را دارند و مصرف بيش از اندازه زعفران حتما بايد با تجويز پزشک يا درمانگر طب سنتي صورت گيرد زيرا مصرف بي‌رويه اين گياه دارويي عوارض جانبي متعددي به همراه دارد. بنابراين توصيه ما اين است که فقط در يکي از وعده‌هاي غذايي روزانه خود از زعفران استفاده کنيد فقط مراقب باشيد که از ميزان مجاز آن بيشتر مصرف نکنيد.
چه افرادي زعفران نخورند
برخي از افراد هستند که حتي مصرف مقدار مجاز زعفران براي آنها مضر است.اين افراد عبارتند از:
• افرادي که با مشکل تعريق کف دست روبه‌رو هستند بايد از مصرف زعفران پرهيز کنند يا مقدار آن را به حداقل برسانند چون مصرف زعفران تعريق کف دست اين افراد را بيشتر ميکند.
• مصرف زعفران به افرادي که چاق بوده يا دچار اضافه وزن هستند به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود. اين ادويه اشتهاآور بوده و مصرف مداوم آن منجر به افزايش وزن ميشود.
• افرادي که مصرف زعفران در آنها بيشتر از حد مجاز شود معمولا با علائمي مثل تهوع، استفراغ، درد شکم و خونريزي در مدفوع روبه‌رو مي‌شوند. اين افراد علاوه بر اين افزايش ضربان قلب را نيز تجربه مي‌کنند که در اين حالت بهتر است فورا با پزشک خود تماس بگيرند.
با خوردن زعفران چاق شويد
زعفران يکي از گران‌قيمت‌ترين ادويه‌ها در ايران است که به‌عنوان يک چاشني خوش‌رنگ و خوش عطر براي تزئين غذاها و زيباتر کردن آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين ادويه به‌دليل ظاهر مناسبي که به غذا مي‌بخشد و به‌دليل خواص اشتها آوري که در خود دارد براي افرادي که تمايل به اضافه وزن و افزايش اشتها دارند بسيار مناسب است. مصرف اندازه مجاز زعفران که به طلاي سرخ در جهان معروف است موجب افزايش اشتها در افراد لاغر و کم‌اشتها شده و به مرور به رسيدن آنها به وزن ايده‌آل کمک ميکند. زعفران داراي مقدار زيادي منگنز، ويتامين C، آهن ، پتاسيم و ويتامين B6 هست. منگنز کمک ميکند تا قند خونتان تنظيم باشد و همچنين به بهبود سوخت ساز بدن و جذب کلسيم هم کمک ميکند.
همچنين به تقويت هورمون هاي جنسي نيز کمک ميکند.
ويتامين C موجود در زعفران نيز جنگنده عفونت هست و آهن تصفيه کننده خون میباشد و همچنين ويتامين B6 در تشکيل سلول هاي خوني و آرامش اعصاب موثر هست.
پتاسيم نيز به تعادل مايعات در بدن کمک ميکند و اگر ميزانش در بدن کم بشود گرفتگي عضلات را به همراه خواهد داشت.
زعفران حاوي بيش از 150 ترکيب متفاوت است. به عنوان مثال پيکروکروسين به عنوان ماده اصلي طعم و مزه آن هست.
سافرنال عطر و رايحه زعفران رو به ارمغان مي آورد و کروسين موجود در زعفران باعث رنگ نارنجي زعفران ميشود.
بسياري از خواص دارويي اين ادويه به دليل وجود کاروتنوئيد ها و آنتي اکسيدان هاي موجود در آن هست که ميتواند بدن رو در مقابل بسياري از آسيب ها حفظ کند.
عصاره زعفران در بسياري از موارد ميتواند باعث مهار رشد تومور هاي مختلف شود و ميتواند در مواردي به عنوان داروي ضد سرطان به کار برده شود.
خواص ترب سیاه
خواص شیرین بیان (متک)
خواص سنبل الطیب
خواص گیاه بومادران